Porvoo: een stukje Zweden en Rusland in Finland

Blogs

Na meerdere keren Helsinki te hebben bezocht, ging ik op 19 augustus weer naar Finland om naast Helsinki ook de stad Porvoo te bezoeken. Porvoo is een vrij onbekende stad maar wordt wel gezien als een van de mooiere steden van het land. Mijn Fins-Zweedse klasgenote Sanna nodigde me uit om naar Finland te komen. Voordat ik haar ontmoette maakte ik eerst een kleine dagtrip naar Porvoo.

“Porvoo? Waar ligt dat?”

Porvoo is een stad met bijna 50.000 inwoners en ligt onderin Finland nabij de Finse Golf. Vanaf Kamppi, een groot winkelcentrum dat dichtbij het centraal station in Helsinki ligt, is het ongeveer 50 kilometer rijden naar Porvoo. De rit duurt ook ongeveer 50 minuten. Vooraf had ik uitgezocht hoe ik het beste naar Porvoo kon reizen en ik ontdekte, tot mijn verbazing, dat er geen snelle treinverbinding tussen beide steden te vinden was. Al snel kwam ik OnniBus tegen, een busmaatschappij die tegen bodemprijzen vervoer tussen Porvoo en Helsinki regelt. €3,50 voor een enkeltje, dat is zeker niet duur.

Na een korte busreis kwam ik aan in Porvoo. Eerlijk is eerlijk, de eerste indruk was niet echt positief, zeker als je bedenkt dat Porvoo gekenmerkt wordt als toeristische trekpleister en als een van de mooiste steden van het land. Het busstation, gelegen op het centrale plein in het moderne centrum, ziet er best triest uit, zelfs op een zonnige dag zoals tijdens mijn trip. Het busstation is omgeven door lelijke betonnen en inspiratieloze gebouwen die terug te vinden zijn in veel Finse steden. Gelukkig was dit gedeelte van de stad ook niet mijn reisdoel.

Vanha Porvoo

Het centrum van Porvoo bestaat uit drie gedeeltes: het moderne hedendaagse centrum, het Russische Empire kwartier en het middeleeuwse Zweedse Vanha Porvoo stadsdeel. Dit laatste deel is het meest bijzondere en toeristische gedeelte.

Mannerheiminkatu is een drukke verkeersader die midden door het centrum loopt en de scheiding vormt tussen het moderne centrum en het Vanha Porvoo stadsdeel. Porvoo werd gesticht in 1346 en is voor een groot gedeelte bewaard gebleven. Vanha Porvoo is compact met alles op loopafstand. Dit stadsdeel bestaat uit een paar hoofdstraten die parallel lopen aan de rivier, de Porvoonjoki, en een aantal kronkelige zijstraten.

Välikatu is een typisch oud straatje met terrasjes, cafés, knusse winkeltjes in oude gekleurde houten huisjes. Hier heb ik bij Cafe Postres heerlijke koffie en gebak gehad. Ik werd hier heel vriendelijk geholpen. Handig om te weten: in Finland hebben ze ook de euro.

Jokikatu is een andere straat die dichter bij de rivier ligt, waar ook restaurants, cafés en winkels te vinden zijn. Jokikatu en Välikatu komen beide uit op het grote Stadhuisplein. Hier bevindt zich het oude stadhuis uit 1764 waarin een gedeelte van het Porvoo Museum te vinden waar kunst te zien is. Het andere deel bevindt zich in het naastgelegen Holm huis uit 1763 waarin een rijke familie woonde.

Even verderop, op een hoger gelegen gedeelte van het oude centrum, is de Domkerk te vinden. Opmerkelijk detail: in 2006 werd deze kerk opzettelijk in brand gestoken door een 18-jarige jongen uit Finland. Grote beschadigingen aan het dak en de binnenkant waren het gevolg. Gelukkig vond er een grote restauratie plaats waardoor er bijna niks meer van de beschadigingen te zien is. De renovatie kostte ruim 6 miljoen euro.

De straten rondom deze kerk zijn smal en behoorlijk steil. Kijkend naar de gebouwen in het middeleeuwse centrum viel het me op dat sommige houten gebouwen wel een opknapbeurt kunnen gebruiken.

Borgå of Porvoo?

Lopend door het oude centrum van Porvoo deed de stad me regelmatig aan Sigtuna denken. Sigtuna is een oud Zweeds stadje dat ik eerder dit jaar bezocht. Deze vergelijking is zo gek nog niet. Het waren namelijk de Zweden die in de 13e eeuw de stad stichtten. Porvoo heeft dan ook een Zweedse naam: Borgå. De vertaling hiervan is ‘kasteel rivier’. De naam Borgå naam komt overal terug in het straatbeeld. De bussen geven bijvoorbeeld zowel de Finse als de Zweedse naam aan en straatnamen zijn ook tweetalig aangegeven.

Vandaag de dag is er nog een grote Zweedstalige bevolking in Porvoo te vinden, al is het wel een minderheidstaal. Ongeveer 30% spreekt er Zweeds. Ik hoorde de Zweedse taal, met een sterk Fins accent, overal om me heen. Grappig dat ik de mensen hier gemakkelijk kon verstaan, terwijl Fins voor mij echt onbegrijpelijk is. In Porvoo had ik dan ook niet echt het gevoel dat ik in Finland was.

De heuvel op: Näsinmäki

Voordat ik Porvoo bezocht, had ik thuis al even opgezocht wat de toeristische trekpleisters van de stad waren. Näsinmäki, een beboste heuvel aan de overkant van de Porvoonjoki rivier, stond hoog in meerdere lijstjes. Näsinmäki is niet een hoge heuvel, maar het uitzicht is zeker de moeite waard. Bovenop de heuvel bevindt zich ook een restaurant met een groot terras vanwaar je een uitzicht over het middeleeuwse stadsdeel hebt. Helaas vond ik het aanbod wat eten en drinken betreft hier wat mager en besloot ik elders een café op te zoeken.

Even verderop op dezelfde heuvel is het Näsinkivi uitzichtplatform te vinden. Dit is de beste plek voor uitzicht over zowel de oude stad als het moderne gedeelte. Ik bezocht Näsinmäki twee keer en heb hier, ondanks dat de heuvel stond aangegeven als een van hoogtepunten van Porvoo, geen andere toeristen gezien. Dit vond ik best wel opmerkelijk aangezien het in Vanha Porvoo stikte van de toeristen.

Het Empire kwartier

Via Mannerheiminkatu kwam ik terecht in het Empire kwartier, een ander oud stadsdeel net buiten het moderne centrum. In tegenstelling tot Vanha Porvoo is dit gedeelte opgesteld in vierkante woonblokken. Hier zijn vooral lage houten huizen te vinden in Russische stijlen. Als architectuurliefhebber vond ik dit gedeelte best wel interessant, maar ik heb er geen toerist kunnen spotten. Het oogde eerder uitgestorven. In dit stadsdeel staan naast prachtige oude panden ook foeilelijke en inspiratieloze gebouwen. De contrasten zijn soms best groot, wat het ook wel weer interessant maakt.

Porvoo: de moeite waard?

De middag in Porvoo was zo voorbij! Ben je meerdere dagen in Helsinki en wil je een dagtrip maken? Dan is Porvoo een geschikte bestemming. Ik moet eerlijk bekennen dat ik iets hogere verwachtingen van de stad had. Ondanks dat Vanha Porvoo beeldschoon is, is er niet bijzonder veel te beleven. Het is vooral een stad waar je naartoe gaat om op terrasjes te hangen, waar je tot rust komt en waar je geniet van de oude architectuur. Buiten het toeristische centrum oogt Porvoo op een slaapstad met veel lelijke gebouwen. Het winkelcentrum bij K-citymarket vond ik het toppunt van troosteloosheid. Toch vond ik het interessant om buiten de toeristische gebieden te kijken.

Wanneer je in Porvoo bent, bezoek dan niet alleen het oude centrum, maar ook Näsinmäki en het Russische kwartier. In ieder geval heb je de stad in een middag wel gezien.

Een dagtrip naar veelzijdig en sfeervol Örebro

Blogs

Örebro staat misschien bij veel mensen die Zweden bezoeken niet direct op het lijstje. Toch is de stad zeker de moeite waard om te bezoeken. In deze blog laat ik het een en ander zien over Örebro.

Op 4 november 2015 bezocht ik deze stad, die voor Zweedse begrippen behoorlijk groot is met ruim 140.000 inwoners. Örebro ligt op de kaart ongeveer op dezelfde lijn als Stockholm en Oslo. De stad ligt 160 kilometer van Stockholm vandaan, meer landinwaarts, in de provincie Örebro län en landsdeel Svealand. Met de trein ben je binnen ongeveer 3 uren vanuit Stockholm in Örebro.

Ik had goede verhalen gehoord over Örebro. Onder andere dat het een studentenstad is, dat er een oud kasteel staat en dat er mooie architectuur te vinden is. November was misschien niet het beste tijdstip om deze stad te bezoeken. Gelukkig had ik mooi weer tijdens mijn bezoek. Waar ik het nabijgelegen Karlstad, ook een aardig grote Zweedse stad, niet echt een fraaie stad vond, was dit bij Örebro wel het geval.

Het centrum van Örebro is compact en ziet er schoon en netjes uit. De stad oogt sfeervol, met knusse straatjes, oude architectuur, leuke winkels en veel groen. Dwars door het centrum loopt de rivier Svartån. Deze rivier mondt uit in een groot meer, genaamd Hjälmaren. De rivier loopt ook langs het Örebro Slott. Dit is het oude en bekende kasteel van de stad. Sinds 1935 is dit een monument, al is het niet helemaal zeker te zeggen in welk jaar het kasteel gebouwd is. Helaas was het kasteel gesloten tijdens mijn bezoek. Wel was het mogelijk om de binnenplaats te bezoeken. Eerlijk gezegd vond ik dit niet zo heel bijzonder. Het kasteel is een beetje schots en scheef en de binnenplaats is kaal. De buitenkant van dit gebouw vind ik overigens wel prachtig. Het gebied rondom het kasteel ziet er eveneens prachtig uit met veel oude statige gebouwen, bruggen en mooie parkstroken. Het viel me wel op dat er veel hangjongeren in Örebro zijn.

Net als in Stockholm heet ook in Örebro de hoofdstraat Drottninggatan (Koninginnestraat in het Nederlandstalig). Deze lange straat met veel oude gebouwen loopt langs het kasteel richting Våghustorget. Ook het busstation ligt in deze straat. Halverwege de Drottninggatan ligt Stortorget. Dit is de oude markt van de stad met veel oude panden. Våghustorget is een ander groot plein met overwegend veel moderne gebouwen. Dit gedeelte vond ik minder aantrekkelijk wat architectuur betreft, al zijn er wel veel restaurants en diverse winkelcentra te vinden. Köpmangatan is nog een knusse winkelstraat die een blok verder ligt dan Drottninggatan. Deze straat loopt ook vanaf het kasteel richting Våghustorget.

Na een wandeling door het centrum besloot ik via Hovstavägen richting Svampen te lopen. Deze watertoren is 58 meter hoog en lijkt op een ufo of paddenstoel. Via de lift ben je binnen no-time boven, vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over de stad en de weide omtrek. Bovenin bevindt zich een groot restaurant waar je heerlijk kunt eten of een fika (Zweeds voor koffie met een gebakje) kunt nemen met uitzicht over de stad. Wat ik wel jammer vond is dat er een glazen muur rondom het panoramadak is geplaatst. Hierdoor is het lastig om foto’s te maken vanwege de weerspiegeling van het glas. Ondanks dat vond ik het zeker de moeite waard deze toren te bezoeken.

Het werd al snel donker aangezien de winter voor de deur stond. Daarom nam ik de bus terug richting het centrum en besloot ik op het busstation de bus richting de IKEA te nemen om daar te eten. De busrit naar IKEA duurt niet zo lang. Net als de meeste grote Zweedse steden bevinden alle grote winkelketens zich in hetzelfde gebied als IKEA. Ik besloot om op de terugweg nog een kijkje te nemen in de nabijgelegen Marieberg Galleria, een groot winkelcentrum. Dit winkelcentrum ziet er netjes uit en alle bekende winkels zijn er te vinden. Verder is het niet veel bijzonders. Ik besloot om weer richting het centrum van Örebro te gaan.

Ik had nog een paar uurtjes over en wilde nog wat foto’s van de stad in het donker maken. Mijn Zweedse buurmeisje in Uppsala vertelde me dat er dicht bij het centrum van Örebro een oud stadsdeel ligt, genaamd Wadköping. Dit is een openluchtmuseum. Ik besloot via de rivier richting dit stadsdeel te lopen. Wadköping is niet groot, maar wel heel knus. Er staan veel typische Zweedse houten huizen in verschillende kleuren: rood, geel, blauw en wit. De oudste gebouwen stammen uit de jaren 15e en 16e eeuw. Wadköping zelf bestaat pas sinds 1965. Het idee van dit openluchtmuseum is dat bedreigde cultuurhistorische gebouwen uit de rest van de stad hier een nieuw plekje zouden krijgen. In sommige huizen wonen mensen, andere gebouwen worden gebruikt als werkplaats of atelier. Er worden regelmatig markten georganiseerd zoals rond Kerstmis.

Örebro viel me zeker niet tegen. Ik kan me voorstellen dat het vooral in de zomer een heerlijke stad is om te verblijven. Misschien ga ik nog wel een keertje terug!

Couchsurfing in Tallinn: een warm onthaal

Blogs

Tijd voor een nieuwe blog! Tussen het studeren door is het wel even fijn om af en toe geen academische teksten te schrijven. Even weg van de theorieën. Deze nieuwste blog gaat over Tallinn.

Enkele dagen voor Kerst in 2015 bezocht ik de Estse hoofdstad. Op de vroege ochtend van 21 december vloog ik van Stockholm naar Helsinki, waar ik eerst een aantal uren verbleef. Later op de middag nam ik de Eckerö Line ferry vanuit Helsinki naar Tallinn. De overtocht duurde slechts twee uren. Het was een onstuimige overtocht met veel hoge golven. Op een gegeven moment verschenen de lichtjes van de Estse kust aan de horizon. Niet veel later volgde de imponerende skyline van Tallinn, met oude kerktorens en moderne kantoorgebouwen en hotels.

In de haven van Tallinn werd ik opgewacht door mijn Couchsurfing host Irina, die mij met de taxi (die overigens spotgoedkoop was) naar haar appartement reed om mijn spullen achter te laten. Irina en haar man, Yevgeni, wonen in een ruim appartement in het zakendistrict van de stad, tussen de hoge torens en de drukte van deze relatief kleine stad. Irina zelf is afkomstig uit Rusland, maar heeft een groot deel van haar leven in andere landen gewoond, zoals Canada en Estland. Irina had mijn oproep op Couchsurfing.com gezien en nodigde mij uit om te overnachten bij haar en haar man. Super aardig natuurlijk! Yevgeni komt ook uit Rusland, maar groeide op in Tallinn. Als ‘locals’ hebben ze werkelijk hun best gedaan om in korte tijd een positieve indruk achter te laten. Ondanks mijn korte bezoek heb ik veel gezien en veel te vertellen over Tallinn.

Maar eerst even over Estland…

Estland heeft een grote Russische populatie. Dat is ook goed te merken als je in Tallinn bent. Vaak hoor je de Russische taal op straat. Ook staat er een grote Russische kathedraal in het centrum. Her en der kwam ik grote groepen Russen tegen. Niet zo gek ook: Rusland ligt naast Estland.

Ik heb mij laten vertellen dat in Tallinn ongeveer 37% van de bevolking Russische roots heeft, maar daarvan heeft een meerderheid wel de Estse nationaliteit. Etnische Esten vormen met 55% de grootste groep inwoners van het kleine land. Estland is heel dunbevolkt en heeft slechts een kleine 1,3 miljoen inwoners. Het land is nagenoeg net zo groot als Nederland wat oppervlakte betreft. Even ter vergelijking: Nederland heeft bijna 17 miljoen inwoners op een soortgelijk oppervlakte. Ook handig om te weten: in Estland hebben ze ook de euro.

De Deense stad?

Tallinn is verreweg de grootste stad van Estland. Daarnaast is het de hoofdstad. Er wonen ongeveer 440.000 mensen in het stedelijke gebied. De stad is dan ook niet bijzonder groot, maar wel behoorlijk uitgestrekt. Het oude centrum, genaamd Vanalinn, is compact en je kunt in een paar uurtjes gemakkelijk het grootste deel bezichtigen.

De Estse geschiedenis is zeer ingewikkeld. Ik heb mij laten vertellen dat de stad ooit is opgericht door Denen. De naam Tallinn betekent dan ook ‘Deense stad’ of ‘Stad der Denen’. Estland is eigenlijk pas sinds 1991 een onafhankelijk land. Daarvoor was het land onder heerschappij van onder andere de Denen, Duitsers, Zweden en Russen. In 2004 trad het land toe tot de Europese Unie en opende het nieuwe mogelijkheden om te ontwikkelen. Tallinn oogt dan ook als een stad dat aan het ontwikkelen is. Overal worden gebouwen opgeknapt.

Terug naar de middeleeuwen in Vanalinn

Vanalinn is een van de best bewaarde middeleeuwse binnensteden van Europa of zelfs de wereld. Sinds 1997 staat de oude stad op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Tallinn ligt aan de kust bij de Baltische Zee en was in het verleden een levendige handelsstad. Irina vertelde mij dat Tallinn ook tot het rijtje van Hanzesteden behoort, net zoals bijvoorbeeld Groningen en Hamburg. Dit verbaasde mij. Vandaag de dag komen er vooral enorme cruiseschepen en veerboten in de haven. Het rijke verleden van Tallinn als Hanzestad is goed te zien aan de oude gebouwen. Kijkend naar de gevels vallen veel kleine details op. De oude stad is goed onderhouden, al staan er hier en daar nog wat vervallen gebouwen die wachten op een opknapbeurt. Er zijn nagenoeg geen moderne gebouwen in Vanalinn te vinden.

In Vanalinn staan prachtige gebouwen uit de 13e en 14e eeuw. Ook is er een oude stadsmuur te vinden. Je kunt duidelijk invloeden van verschillende landen zien. Sommige kerken ogen nogal Zweeds. Andere gebouwen ogen weer Deens, Duits of Russisch. Het is een mengelmoes van stijlen, maar het past wel allemaal mooi bij elkaar. Het maakt de stad extra interessant. Vanalinn op de kaart lijkt net op een doolhof, al is is verdwalen er lastig omdat het niet zo groot is.

Vanalinn bestaat uit een hoger en lager gelegen gedeelte. In het lagere gedeelte is het grote plein, Raekoja plats, te vinden. Raekoja plats betekent stadhuisplein. Het stadhuis is het oudste stadhuis van de Baltische Staten en Scandinavië. Het indrukwekkende gebouw heeft een torentje die bijna 37 meter hoog is. In de kelder van dit gebouw bevindt zich een fantastisch restaurantje in middeleeuwse stijlen, genaamd Old Hansa. Ik heb er snel een kijkje genomen met Irina. Het zag er heel knus uit. Irina vertelde dat er geen elektriciteit wordt gebruikt en dat alles op middeleeuwse manieren wordt gedaan. Ik wil hier zeker nog een keertje eten. In de straten rondom het oude plein zijn veel knusse cafeetjes en restaurants te vinden, vaak met verwijzingen naar de middeleeuwen.

Toompea, Tallin’s hoogtepunt

Het andere gedeelte van het oude centrum van Tallinn ligt op een heuvel en heet Toompea. Dit is wat mij betreft het letterlijke en figuurlijke hoogtepunt van de stad. Hier zijn meerdere plekken te vinden waar je een geweldig uitzicht hebt over het oude gedeelte van de stad en met de zee in de verte. Het Kohtuotsa uitzichtpunt is zeker de moeite waard. Hier heb je uitzicht over de oude stad met daarachter de moderne skyline.

Nog een aanrader is het Patkuli uitzichtpunt. Je kunt hier komen via een hoge trap bij de stadsmuur of via de de normale routes naar het hoger gelegen gedeelte.

In Toompea zijn ook een aantal souvenirshops te vinden. Ook ligt het parlement van Estland (Riigikogu) op deze heuvel, net als de indrukwekkende Russische Kathedraal van Alexander Nevski. Het is zeker aan te raden van de hoofdstraten af te gaan. Er zijn meerdere smalle straatjes waar weinig toeristen komen en die misschien nog wel mooier zijn dan de hoofdroutes. Lühike jalg is een typisch voorbeeld hiervan.

Yevgeni liet me nog een ‘hidden place’ van Tallinn zien. Het was een heuse zoektocht om de naam van die café terug te vinden op internet, maar ik heb het gevonden: Kohvik Dannebrog Cafe. Dit café bevindt zich bij de Tuin van de Deense koning op de oude stadsmuur. Om in het café te komen moet je een hele steile trap nemen en over een balkon lopen. Op dit lange balkon staan stoelen en tafels waar je rustig kunt zitten met een heerlijk kopje koffie of een gebakje. Het mooiste hier is toch wel het adembenemende uitzicht over de stad. Ook al was het winter, de stad oogde kleurrijk en sfeervol. Ik moet toegeven: het café is niet goedkoop voor Estse begrippen, maar absoluut de moeite waard.

Kadriorg: waar oud en nieuw elkaar ontmoeten

Net buiten Vanalinn liggen uitgestrekte wijken die meer het hedendaagse Estland laten zien. Hier en daar staan moderne gebouwen, maar ook vervallen houten of stenen panden. Yevgeni nam mij mee naar Kardriog. Dit is een district net buiten het centrum en het zakendistrict. Het is een hele bijzondere buurt waar nieuwe en oude bouwstijlen elkaar afwisselen. In Kadriorg staan prachtige opgeknapte villa’s en kleine houten en stenen huisjes. Het is een opvallend groene wijk met veel bomen en grote tuinen. In deze gewilde buurt staan echter ook gebouwen die wel een opknapbeurt kunnen gebruiken. Kadriorg ligt dicht bij de baai. Ook is het Kadriorgpaleis er te vinden, net als de ambtswoning van de Estse president.

Ik vond het interessant dit gedeelte van de stad te bezoeken. Yevgeni wilde de minder ontwikkelde kant van Tallinn ook laten zien en nam mij mee naar een gebied niet ver van het paleis vandaan. Hier zag je de skyline van de oude buitenwijken met veel flats, ook wel ‘commieblocks’ genoemd. Hier groeide Yevgeni op in armoede. Hij vertelde mij dat hij hard heeft gewerkt om succesvol te worden, wat is gelukt.

Hedendaags Tallinn

Tussen Vanalinn en Kadriorg ligt het moderne centrum van Tallinn, met hoge torens, kantoren, hotels, restaurants en grote winkelcentra. Het is zeker de moeite waard om dit gedeelte te bezoeken. Je krijgt een hele andere indruk van Tallinn. Het contrast tussen de oude stad en het moderne centrum is indrukwekkend. Voor een kleine stad is dit moderne zakencentrum behoorlijk stedelijk en groots. Het moderne gedeelte ligt verspreid over kleinere de kleine stadsdelen Kompassi, Sadama, Raua, Torupilli, Maakri en Südalinn. Helaas heb ik geen foto’s gemaakt in dit district.

Kort bezoek, veel indrukken

Ondanks het korte bezoek aan Tallinn, heb ik veel van de stad kunnen zijn. Mijn Couchsurfing locals hebben me bijna ieder hoekje van de stad laten zien en ik ben ze dankbaar voor alle gezellige gesprekken en waarvolle informatie. Als bedankje had ik een fles Zweedse glögg meegenomen voor Irina en Yevgeni. Via Couchsurfing.com kreeg ik te horen dat ze het heerlijk vonden.

Tallinn heeft me zeker verrast, op een positieve manier. Ik wil zeker nog een keertje terug in de zomer om te zien hoe anders de stad is in vergelijking met de winter. Tallinn is wat mij betreft echt een aanrader voor een stedentrip.

Vanuit het moderne district, waar Irina en Yevgeni wonen, nam ik een taxi naar Lennart Meri Tallinn Airport, het vliegveld van de stad. De taxi was wederom spotgoedkoop (€6 of €7 voor een enkeltje). Het vliegveld ligt slechts enkele kilometers buiten het moderne district en het centrum en is makkelijk bereikbaar met een taxi. Bussen zijn er natuurlijk ook, maar die heb ik niet gebruikt. Het vliegveld is overigens vrij modern, overzichtelijk en niet groot. Ik vloog met Adria Airways binnen 2,5 uren terug naar Schiphol. De hele reis verliep gelukkig soepel, ondanks de drukte voor Kerst.